کشورهای آسیایی اکثراً دارای رشته رزمی مخصوص خود می باشند و مالزی از این قاعده مستثنا نیست. مردم دنیا با رشته هایی از قبیل کاراته، تکواندو، جودو و کونگ فو بدلیل دیدن فیلمهای هالیوودی و هنگ کنگی آشنایی دارند. اما با رشته رزمی با طراوت، مهلک و زیبای "سنی سیلات" که در مالزی ریشه دارد آشنایی کافی ندارند.
"پنچاک سیلات" یکی از کشفهای مهم در زمینه ورزشهای رزمی در قرن 19 میلادی بود که به سرعت عمومیت گسترده ای یافت. در قرن بیستم این رشته به سرعت گسترش یافت و از نظر مردم مالایی (خواستگاه آن) بعنوان یک مظهر تاریخی که هم روش زندگی و هم ورزش و هم یک آموزه اخلاقی و روحانی است مورد توجه و احترام است.
واژه پنچاک سیلات یک واژه گسترده برای نامگذاری فرمهای گوناگون مبارزاتی در مجمع الجزایر اندونزی است که در منطقه آسیای شرقی در کشورهای اندونزی، مالزی و برونئی یافت می شود و تا قبل از پایان استثمار در سال 1949 بنام مجموعه ای از هند شرقی نامیده می شد..
فلسفه و تاریخچه :
لغت سیلات از لغت "سی کیلات" گرفته شده است که به معنی: "شخصی است که همچون آذرخش حرکت می کند". پنچاک سیلات به معنی مبارزه برای دفاع از خود می باشد. در تاریخ قدیم این سرزمین جنگهای متعددی میان قبایل بومی و پادشاهی جزایر مالایی رخ داده است و در آن زمان مبارزان سیلات دارای احترام بوده اند و مقامهای اجتماعی و سیاسی را بدست می آورده اند.
پنچاک سیلات از مشاهده و باز سازی روش حرکتی حیوانات بویژه میمون، ببر و عقاب سفید متاثر شده است ولی ریشه اصلی آن بدلیل عدم وجود مدارک مستدل کاملاً روشن نیست. سبک مبارزاتی این رشته بطور موثری از سبکهای هندی و چینی الهام گرفته شده است. افسانه ای در مورد این رشته بیان می کند که این رشته توسط بانویی از سوماترا بنام "برسیلات" پایه گذاری شده و نام این رشته نیز از نام او الهام گرفته شده است.
یافته های باستانی نشان داده است که سیستم مبارزاتی رسمی از قرن ششم میلادی در جزایر مالایی وجود داشته است. مبارزان حکومت پادشاهی باستانی "سری وی جاوا" در سوماترا (قرنهای 4 تا7 میلادی) و "ماجاپاهیت" (قرنهای13 تا 16 میلادی) بدلیل تواناییهای مبارزاتی در سیستم سیلات توانستند بر سرزمینهایی که اکنون اندونزی و مالزی و سنگاپور نامیده می شود توفق یابند.
بر اساس کتاب "تاریخچه توسعه پنچاک سیلات" به قلم "هیزبواله رحمان" تعدادی از مردم چین به دانشگاه "نالاندا" آمده بودند تا هم "بودیسم" و هم "سیلات" را فرا گیرند. مهاجرت از کشورهای دیگر مانند هند نیز به همراه چینیها باعث تاثیر بر سیستم مبارزاتی سیلات گردید. در نتیجه تعدادی از سیستمهای پنچاک سیلات از سلاحهای مربوط به هند مانند: تریزولا (باتوم دوشاخه) یا روش مبارزاتی هند و یا شمشیرهای عربی استفاده می کنند.
روشهای مبارزاتی:
این رشته یک سیستم پیچیده از حرکات دفاعی و حمله ای است که بر اساس تنوعی از ضربات و حرکات دست، پا، پرتاب، قفل مفصل و همچنین مبارزه با سلاح را در بر می گیرد. تکنیکهای آن بر روانی و پیوستگی حرکات استوار است که موثر بودن مبارزه را موجب می گردد. سلاحهای بکار رفته در این رشته شامل: چاقو، چوبهای بلند و کوتاه و شمشیر است.
پنچاک سیلات مانند هر هنر مبارزاتی دیگر، بر تمرینهای روح و روان بسیار تاکید می نماید. تعدادی از "پاندکارها" (اساتید این رشته) ادعا دارند که اصول ارزشمند مذهبی را در این رشته به همراه روش مبارزاتی از اساتید خود آموخته اند.
سیلات تنها یک روش مبارزه نیست بلکه نوعی تمرین روحانی و مذهبی نیز محسوب می گردد بطوریکه در اندونزی و مالزی با تعلیمات مذهب اسلام و در فیلیپین در ترکیب با رشته "کالی" و مکتب کاتولیک و در منطقه "بالی" در ترکیب با تعلیمات هندوئیسم است. در حال حاضر این رشته بدون توجه به وجهه روحانی و دینی مورد ادعا تدریس می گردد.
آموزشهای پنچاک سیلات بصورت تدریجی و متناسب با رده های مهارتی مختلف برنامه ریزی می شود. اصول اولیه در آموزش،تعلیم فرمهای اجرایی است که بخشی از آن به رقص شباهت دارد (پنچاک) و بخشی به مبارزه (سیلات). مبارزات آزاد که "سامبات" نامیده می شود از اجزاء مکمل آموزشهامحسوب می گردد.
"کباتی نان" تمرینات تنفسی در این رشته می باشد که مشابه دیگر رشته های رزمی است.
تمرینهای مراحل پیشرفته تر "کروجاک" نام دارد و به مبارزه با چند حریف و همچنین خلع سلاح حریفان مسلح اختصاص دارد. در مراحل پیشرفته آموزشی بخش عمده ای بر استفاده از سلاح استوار است.
سیلات دارای سبکهای متعددی است که براساس محل پیدایش آنها، نام حیوان مورد تقلید، نام بوجود آورنده آن سبک، اصول معنوی مورد تاکید در سبک و یا نحوه اجرای حرکات فیزیکی در آن سبک، نامگذاری شده اند.
در حال حاضر حدود 200 سبک سیلات وجود دارد که دو استایل معروف آن بنامهای: "سنی گایونگ سیلات" و "چکاک سیلات" معروف ترند. در حالی که بیشتر حرکات سبک "سنی گایونگ" آکروباتیک هستند، در سبک "چکاک" حرکات بطور مستقیم اجرا می شوند. مدرسه سومی نیز وجود دارد که بطور فراوان مورد استقبال قرار گرفته و سبک "لینکاه سیلات" نام دارد.
با وجو صدها فرم سیلات برای شناخت بهتر این رشته لازم آنست که در سبکهای مزبور استراتژیهای مبارزاتی را مجزا نماییم. این استراتژیها شامل هفت روش مبارزه می باشند:
ضربات با کف دست، 2- مبارزه بر روی زمین، 3- تکنیکهای قفل مفصلی، 4- استفاده از لگد ها و درو کردن با پا، 5- حرکات سریع و قافلگیرانه، 6- استفاده از ضربات قدرتی و در انتها 7- استفاده از سلاح
پنچاک سیلات گاهی به نام "پوکولان" که معرف هنر های مبارزاتی خالص بومیان اندونزی است و توسط هنر های رزمی چینی و یا هندی تاثیر نپذیرفته است نیز نامیده شده است.
تحقیق و ترجمه: علیرضا کمالی
منبع:یین یانگ